Mermer Yüzey Nasıl Temizlenir?

Mermer Yüzeye Zarar Veren Lekeler

Mermer, yapısı gereği (gözenekli) belli periyodlarda aşındırma tekniği kullanılarak yapılan yüzey bakımı (silim-parlatma-cilalama) uygulaması isteyen narin ve nazlı taşlar kategorisindedir. Kullanım aşamasında oluşabilecek her türlü olumsuz ihtimalleri düşünerek tasarımlarda kullanmak üzere mermer seçimi yaparken, renk ve mermer kalınlığının önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Kullanıma bağlı (içki sigara çay kahve asitli yiyecek ve içecek) olarak; mermer yüzey üzerindeki leke, yanık ve benzeri hasar oranı, yüzeydeki leke kaplama genişliği ne boyutlarda olursa olsun temizliği hatta tamiri ve onarımı her zaman mümkündür. Tam olarak sebep bu olmasa da; pahalı bir taş olmasına rağmen banyo, mutfak ve dekoratif tasarımlarda sıklıkla tercih edilmesinin nedenlerinden biridir. Mermerin ilk günkü halini uzun yıllar korumasının altında yatan bu başarı oranı, mermerin kalınlığı ve cinsine göre değişkenlik gösterebilmektedir. Ayrıca yüzey üzerine herhangi bir şekilde dökülmüş ya da bulaşmış bir lekenin, yüzey üzerindeki temas süresine bağlı olarak lekenin tamamen çıkarılması, yok edilmesi ve temizlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu lekeleri çıkarmanın yollarını belirtmeden önce, hem mermerin hem de bu lekelerin en büyük ortak düşmanlarının asidik çözeltiler olduğunun bilinmesi gerekmektedir.

Mermer Yüzey İçin Alternatif Çözüm Önerileri

Başlamadan önce önemle hatırlatmak isteriz; bu alternatif çözümler tamamen lekenin yüzey üzerindeki temas süresiyle ve leke yoğunluğuyla bire bir orantılıdır. Limon ve benzeri narenciye grubuna ait lekelerde eğer temas süresi çok kısa (60 sn.) ise; hemen müdahale edilmeli, leke bulaşmış alanın hızlıca soğuk su ile durulanması sağlanmalıdır. Su tutulması limonun yüzey üzerindeki aside etkisini düşürür ve yüzeyle limon suyu arasına girerek perde işlevi görür.

Yağ lekesi pH değeri düşük yağ çözücüler ile kolayca çıkarılabilmektedir. Çıkarılamadığı durumlarda; bir miktar benzin ve gazlı bez ile leke üzerinde ovma işlemi yapılarak yüzey temizlenebilir. Uygulamadan sonra ortam havalandırılmalı ve benzin tamamen ortadan kaldırılmalıdır. Fakat unutulmamalıdır ki; benzin iyi bir yağ çözücü olsa da, hem yanıcı hem de ağır kokusu olan hidrokarbon bileşiğidir. Özellikle mutfaklarda yemek hazırlanırken ya da ocak açıkken, bu madde ateşin olduğu alana yaklaştırılmamalıdır.

Pas lekesinin yüzey üzerinde oluşturduğu tabaka genellikle çok sonra farkedilir. Bu lekeler genellikle genel temizlik yapılırken ya da pas lekesi metal malzemelerin kullanım alanı dışına taştığında ortaya çıkar. Bu tip lekelerde diş macunu bazı deneyim sahiplerince önerilse de; uzun süre pas lekesine maruz kalmış yüzeylerde diş macunu bu lekeyi çıkaramayacak ve işe yaramayacaktır. Ancak kısa bir süre önce oluşmuş pas lekelerinin çıkarılmasında pratik bir uygulama olarak değerlendirilebilir.

Yüzey sararması veya beyaz leke genellikle sigara, yüksek ısı teması ya da renk bırakan yiyecek ve içeceklerin yüzey ile (hava yolu veya direk) teması sonucunda oluşmaktadır. Sabunlu (arap sabunu daha etkilidir) su ile kaba leke alındıktan sonra limon suyu, tuz ve bir miktar ılık su (oksijenli ya da normal) karışımı hazırlanıp krem formunu aldığında, yüzey üzerine sürülerek bir süre (3-7 dk.) bekletilir. Ardından pamuklu bir bez ile (yüzeyi çizmez parlatıcı özelliğe sahiptir) yüzey leke kaybolana kadar ovalanır. Durulama işleminden sonra hem lekesiz hem de parlak bir yüzey elde edilebilir.

Genel olarak gözden kaçmış ya da unutulmuş veya ihmal edilmiş bir leke elbetteki yüzeye zarar verir. Bu tür lekeler hem yüzey rengini değiştirir hem de yüzeyi istem dışı aşındırır. Bu gibi durumlarda en etkili doğal çözüm, karbonatın yüzey üzerine lapa olarak (suyla karıştırılıp hamur modu alması) dökülmesi ve kısa bir süre (20-30 dk.) bekletilmesidir. Kurumaya başladığında yüzeyi çizmeyecek yünlü bez yardımıyla, hafifçe bastırarak ve dairesel biçimde ovarak, yüzey üzerindeki karbonatın yüzeyden ayrılıp dağılması sağlanır. Sonra ılık su ile durulanır ve leke çıkarımı sağlanır.

Tebeşir tozu özellikle taze lekeler üzerinde oldukça etkili olabilmektedir. Kullanımı ve uygulaması oldukça basit olmakla birlikte, tek başına kullanılır. Tebeşir toz halinde değilse; parçalanıp toz haline getirilir ve un formunu aldığında leke üzerine serpiştirilir. Çok ıslak olmayan nemli bir bez ile yüzey üzerinde ovalayarak gezdirilir. Leke tamamen çıkarılıncaya kadar, bu işleme devam edilir.

Bilindiği üzere amonyak, canlılar için oldukça zehirli içinde gizli ısı barındıran kimyasal bileşiktir. Ancak mermer yüzeyiyle uzun süre teması halinde leke çıkarmak için yapılan bu işlem, hem mermer yüzeyde hem de insanlarda büyük sorunlara yol açabilir. Hidrojen Peroksit yüksek düzey dezenfektan grubuna giren renksiz bir bileşiktir. Bu bileşik genellikle eczane, haşere ilaçlama merkezlerinden veya dezenfeksiyon uygulaması yapan firmalardan temin edilebilir. Mermer yüzey üzerindeki aşındırma oranı çok düşüktür ve güvenle kullanılabilir. Boş bir spreyleme şişesi içerisine başka bir bileşen eklemeden sadece su ve (% 6-10 oranında) Hidrojen Peroksit eklenir. Spreyleme yöntemi ile leke üzerine uygulanır ve yüksek başarı sağlanır. Uygulamaya rağmen leke istenilen saydamlıkta çıkarılamadıysa, kalan leke yoğunluğuna göre Hidrojen Peroksit miktarı arttırılabilir.

Mermer Yüzey Temizliğinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Mermer üzerinde oluşan lekeler ne kadar baskın ve ağır olursa olsun kireç çözücü, çamaşır suyu, tuz ruhu, yüzeyi çizecek sertlikte olan metal malzemeler ve yüzeyin üzerini soyup aşındıracak kadar pH değeri yüksek asitli bileşenleri ve deterjanları kullanmaktan kaçınmak gerekir. Kimyasallar ile sürekli yapılan temizlik ve leke çıkarma işlemleri, mermerin dış etkenlere olan dayanımını zayıflatır ve kullanım ömrünü kısaltır.

Mermer yüzeyler temizlenip kurumaya bırakıldığında oluşan su lekelerini önlemek için, mikro fiber bez kullanılabilir. Yüzey temizleyicisinin mermere zarar verip vermeyeceğinden emin olunamıyorsa, bir mermer parçasında ya da görünmeyecek kısmında test edilebilir. Bunların dışında; metal yapıda olan temizlik araclarının, mermer yüzey üzerinde kullanılması ve gezdirilmesi de yüzeyin çizilmesine sebep olabilir. Bu çizikler içerisine zamanla kullanıma bağlı olarak, artık ve kalıntılar yerleşir. Bu durum hem görüntü kirliği hem de hijyenik olmayan ortam oluşturur.